قلعه ايرج يكي از بي نظير ترين قلعه هاي خشتي جهان است كه با ارتفاع 50 فوت با وسعت 200 هكتار با ابعاد 1200 در 100 متر در دوران ساساني (باستان شناسان به علت نبود كاوش هاي مورد نياز، نظرقطعي درباره قدمت آن نداده اند) ساخته شده است.
قلعه ايرج ورامين به عنوان يكي از بزرگترين قلعه هاي خشتي جهان قابليت ثبت در آثار جهاني را داشته و مي تواند به يكي از قطب هاي گردشگري در ايران تبديل شود.
«حميد بقايي» ، قائم مقام سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري به دنبال بازديد از آثار تاريخي شهرستان ورامين با بيان اين مطلب گفت : « قلعه ايرج ورامين يكي از آثار منحصر به فرد از نظر وسعت، قدمت و معماري است كه بايد هرچه سريع تر اقدامات ضروري و كارشناسي براي ثبت آن در ميراث جهاني انجام شود.»
وي با تاكيد بر ضرورت رسيدگي به اين قلعه خشتي و مشخص شدن تكليف حريم و عرصه آن افزود : « آثاري چون قلعه ايرج به عنوان گنجينه اي نهفته در تاريخ كشور به شمار رفته و بايد براي ماندگاري آن در طول تاريخ اقدامات ضروري در زمينه ساماندهي ، تعيين حريم و حفاظت آن به بهترين نحو صورت بگيرد .»
به گفته وي در صورت آغاز پروژه ثبت و تعيين حريم قلعه ايرج، اعتبارات لازم در اين زمينه اختصاص داده مي شود.
اين در حالي است كه بنا به گفته « نادر شير كوند » رييس دفتر ميراث فرهنگي و گردشگري ورامين اين قلعه در سال هاي گذشته به علت نبود حفاظت هاي ضروري به شدت آسيب ديده و به رغم ويژگي هاي منحصر به فرد آن حاشيه برنامه هاي مسئولان قرار گرفته بود .
قلعه ايرج يكي از بي نظير ترين قلعه هاي خشتي جهان است كه با ارتفاع 50 فوت با وسعت 200 هكتار با ابعاد 1200 در 100 متر در دوران ساساني (باستان شناسان به علت نبود كاوش هاي مورد نياز، نظرقطعي درباره قدمت آن نداده اند) ساخته شده است.
« كلايس »، باستان شناس اروپايي هم در نوشته هاي خود از ابعاد اين قلعه به عنوان دليلي بر ادعاي بزرگ ترين قلعه خشتي جهان ياد كرده و مي نويسد :« ابعاد داخلي شمال _ جنوب قلعه ايرج ورامين 1214 متر و ابعاد شرقي _ غربي آن 1150 متر است كه با هيچ يك از قلعه هاي خشتي و تاريخي جهان قابل مقايسه نيست.»
اين قلعه مستطيلي در ابعاد 1440متر در 1280 متر ساخته شده است. مصالح به کار رفته در ديوار ها خشت هايي به ابعاد 12در 46 در 46 سانتي متر و چينه هايي ضخيم است، اين بناي تاريخي که بزرگترين قلعه خشت و گل دفاعي جهان به شمار مي رود در سمت شمال جاده ارتباطي ورامين به پيشوا قرار گرفته و در 4 جهت بنا، دروازه هايي به منظور فراهم ساختن امکان ورود و خروج به درون اين بناي ساخته شده است.
از چهار دروازه تنها دروازه اصلي که در شمال شرقي اين گنجينه عظيم واقع شده هنوز پس از گذشت قرنها پايدار باقي مانده است . در ونديداد آمده است : « اهورا مزدا گفت آفريدم قلعه اي چهار گوش با نام وارنا » .کارشناسان و متخصصان تاريخي اين قلعه را همان قلعه ايرج ورامين مي دانند.