نتايج يك مطالعه نقش سازمانهاي امدادي حرفهاي در خارج نمودن افراد از زير آوار زلزله را كمتر از 5 درصد نشان داده و متذكر ميگردد: مدت زمان زنده ماندن افراد در زيرآوار بافتهاي فرسوده شهري كمتر از ساير بافتها ميباشد.
دكتر فرشيد توفيقينمين عضو هيئت علمي پژوهشكده سوانح طبيعي و معاون دبيرخانه اجرايي مصوبات كنفرانس جهاني كاهش سوانح با نگارش مقالهاي به بررسي راهكارهاي ارتقاء جستجو و نجات در بافتهاي فرسوده شهري پرداخته و نتايج آن را در اولين همايش مديريت بحران زلزله در شهرهاي داري بافت تاريخي كه به ميزباني يزد برگزار شد، ارائه نموده است.
اين مقاله با تاكيد بر اين مطلب كه جستجو و نجات شهري از اولين اقدامات پس از رخداد سانحه به شمار آمده و در صورت صحت، دقت و سرعت در انجام موجب كاهش مرگ و مير و مصدوميت افراد آسيب ديده ميگردد، اذعان ميدارد: اين عمليات در بيش از 90 درصد موارد توسط افراد محلي، همسايگان و اطرافيان صورت ميپذيرد.
بر طبق نتايج اين تحقيق در بافتهاي فرسوده شهري به دليل نوع مصالح به كار رفته و آسيبپذيري زياد، مدت زمان زنده ماندن افراد در زيرآوار به شدت كاهش يافته و گاهاً زيرآوار ماندگان در 4 تا 6 دقيقه اول تلف ميشوند.
در اين مقاله سعي شده است با ارائه تصويري از جستجو ونجات حرفهاي، راهكارهاي جستجو و نجات در بافتهاي فرسوده شهري در خصوص آموزش، ظرفيتسازي منابع تخصي و ارتقاء فرهنگ ايمني توضيح داده شود.
بر اساس اين مطالعه؛ جستجو و نجات شهري، بخشي از عمليات مقابله سوانح بوده كه به صورت يك پارچه و چند سازماني به انجام ميرسد و در آن بيش از ظرفيت جستجو و نجات عادي به كارگيري ميشود. در اين عمليات ارائه خدمات اورژانس پزشكي نيز همراه بوده و افراد گرفتار شده و زير سازههاي آسيب ديده و ساير مناطق محيطي نجات داده ميشوند و در ادامه به مناطق امن منتقل ميگردند.
دكتر توفيقينمين آموزش را يكي از راهكارهاي ارتقاء جستجو و نجات در بافتهاي فرسوده شهري بيان نموده و خاطرنشان ميكند؛ مطالعه فدراسيون بينالمللي جمعيتهاي صليب سرخ و هلالاحمر از سال 1983 ميلادي تاكنون نشان داده است كه بيش از 90 درصد زير آوار ماندگاني كه زنده از زير آوار خارج شدهاند، توسط افراد محلي، همسايگان و اطرافيان خارج شده و نقش سازمانهاي امدادي حرفهاي در خارج كردن افراد زير آوار كمتر از 5 درصد ميباشد.
وي معتقد است؛ هر چند در كشورمان منابع مورد نياز در اختيارات سازمانهاي مسئول بوده و منابع در اختيار مردم و آموزشيهاي ارائه شده به ايشان بسيار اندك و ناچيز است، ولي ميتوان اظهار داشت كه در مناطق شهري با بافتهاي فرسوده كه بيشترين آسيبپذيري انتظار ميرود، آموزش تيمهاي مردمي و تيمهاي تخصصي درسطوح مختلف شامل آموزش جستجو و نجات عمومي، آموزش تخصصي جستجو و نجات و آموزش مديريت جستجو ونجات شهري صورت پذيرد.
عضو هيات علمي پژوهشكده سوانح طبيعي در بخش ديگر از مقالهي خود با اشاره به ظرفيتسازي تخصصي جستجو و نجات، از ضرورت منبع و سازوكارهاي تخصصي ارتقاء جستجو و نجات سخن گفته است.
دكتر توفيقينمين در بخش پاياني مقاله خود ارتقاء فرهنگ ايمني در جامعه را يادآور شده و با تبين تعريف مراحل تكوين فرهنگ ايمني، جو ايمني، ضروريات فرهنگ ايمني و مراحل برنامه ارتقاء فرهنگ ايمني، راهكارهايي در جهت تكميل راهكارهاي ارتقاء جستجو و نجات در سازههاي فرسوده عناون نموده است.
تدوين و تصويب سياستهاي ارتقاء جستجو و نجات در مناطق فرسوده شهري، تدوين برنامه راهبردي براي تقويت خدمات جستجو و نجات در مناطق داراي بافت فرسوده شهري، ايمن سازي سازهاي فرسوده، به كارگيري تبليغات رسانهاي براي اعلان آسيبهاي احتمالي سازههاي فرسوده و روشهاي برخورد با آن و بازسازي اين سازهها، سبكسازي سازههاي تاريخي و شهري، ايجاد محيط امن در خانه، مدرسه و محل كار، مرور و بازنگري كليه خدمات سازمانهاي امدادرسان و بررسي عملكردشان، برگزاري مانورهاي عملياتي براي عموم مردم تا حد امكان نزديك به واقعيت، برگزاري مانورهاي ستادي براي مديران و مسولين براي ارتقاء سطح آگاهي و رفتارشان در جريان سوانح و تسهيل در تصميمگيريها، اتخاذ روشهاي حمايتي از آسيبديدگان حوادث بعدي، راهاندازي رشتههاي جستجو و نجات در مراكز علمي و دانشگاهي در مقاطع مختلف بويژه در مقاطع بالا، تهيه و تدارك تجهيزات جديد و به روز جستجو و نجات در دنيا، و تقويت سيستمهاي ارتباطات، مخابرات، اطلاعات و ماهوارهاي ICST در سوانح و ... از جمله راهكارهاي ارائه شده در اين مقاله جهت ارتقاء جستجو و نجات در بافتهاي فرسودهي شهري ميباشد.