رئيس سازمان محيط زيست يزد مدعي شد شواهد عيني و عكسهاي بدست آمده از دوربينهاي حساس نشان ميدهد كه احتمالا بيش از 50 قلاده يوزپلنگ در استان يزد وجود دارد.
رئيس سازمان حفاظت محيط زيست استان يزد گفت: «بر اساس شواهد عيني و عكسهاي به دست آمده از دوربينهاي حساس، احتمالا بيش از 50 قلاده يوز در استان وجود دارد و اين در حالي است كه تعداد اين حيوان در كل كشور كمتر از 100 قلاده است.»
سيد حسام حسيني افزود: «در ايران به علت تخريب زيستگاه يوزپلنگ آسيايي و شكار بيرويه، نسل اين حيوان در چندين استان به طور كلي از بين رفته است.»
اين كارشناس اظهار داشت: «در حال حاضر 17 نفر از سوي حفاظت محيط زيست يزد براي حفاظت و حراست اين گونه جانوري استخدام شده و فعاليت ميكنند.»
حسيني با بيان اين مطلب كه تمامي جوامع بينالمللي نسبت به اين حيوان حساسيت خاصي دارند، تصريح كرد: «اگر نسبت به حفاظت و حراست يوزپلنگ آسيايي اقدامي جدي انجام نگيرد، بيشك نسل آن به طور كلي منقراض ميشود.»
در حال حاضر بانك جهاني و دولت جمهوري اسلامي ايران براي حفاظت از يوزپلنگ آسيايي اعتباراتي را در نظر گرفتهاند.
يوزپلنگ آسيايي از گربهسانان است و حيواني زيبا، خجل و ترسو است و به انسان حمله نكرده و صدمهاي به او وارد نميكند.
دست و پاهاي بلند، بدنى باريك و كشيده، سينه فراخ و شكم بالا شبيه تازي و برخلاف سگسانان سر كوچك و گرد، پوزهاي كوتاه و گوشهايي كوچك و گرد از خصوصيات فيزيكي يوزپلنگ آسيايي است.
به طور كلي ميتوان اين گونه جانوري را را به سگي با كله گربه تشبيه كرد.
رنگ پشت يوزپلنگ آسيايي، زردكمرنگ تا زرد متمايل به قرمز و زير بدنش سفيد است. خالهايى گرد، سياه و توپر و موهايى زبر و نسبتا كوتاه از ديگر خصوصيات اين جانور بينظيراست.
در يوزهاي بالغ، خالهاي روي دم تدريجا در نيمه انتهايي به حلقه هايي بدل ميشود كه سياه رنگند و آخرين حلقه پهنتر است. سر يوزپلنگ كوچك و گرد است و چشمانش در بالاى كاسه سر قرار دارد.
خط سياه شكيلي معروف به خط اشكي از گوشه چشمان يوزپلنگ تا اطراف بينى و دهانش امتداد دارد كه احتمالا چشمان او را از آفتاب مصون ميدارد و در شكار به او كمك ميكند.
جانور بالغ ناخنهايى كند و نيمه تورفته دارد كه برخلاف ساير گربهسانان جمع نمي شوند.
برخوردارى از ستون فقرات انعطافپذير، كبد و قلب بزرگ، سوراخ بينى گشاد، ظرفيت بالاى ريه، بدن عضلانى و باريك، يوزپلنگ را تيزروترين شكارچى جهان ساخته است. آنها قادرند با سرعتي معادل 110 كيلومتر در ساعت بدوند.
زيستگاه يوزپلنگ:
اين جانور در دشتهاي باز و تپه ماهورهاي واقع در مناطق استپي و بياباني نيمه كويرى و زيستگاههاى باز ديگرى كه طعمه در آن وجود داشته باشد ديده ميشود.
در ايران تعداد معدود يوزپلنگ آسيايى باقيمانده در مناطق حاشيهاي كوير مركزي يافت ميشوند.
يوزپلنگ از نظم اجتماعى منحصربهفردى برخوردار است.
در ايران مطالعاتى درباره يوزپلنگ صورت نگرفته است، اما مطالعات انجام شده در آفريقا بر روي يوزپلنگ آفريقايي نشان ميدهد كه يوزپلنگ ماده به استثناي زمان مراقبت از تولهها به تنهايي زندگى ميكند و يوز پلنگ نر در مراقبت از بچه ها نقشي بر عهده ندارد.
تولهها به مدت هجده ماه در كنار مادرشان ميمانند و طي اين دوره كه از اهميتى بالا در در زندگى تولهها برخوردار است، چگونگى شکار و گريز از گزند شكارچيان ديگر مانند پلنگ، كفتار و گرگ را ميآموزند.
تغذيه يوزپلنگ:
يوزپلنگ آسيايي در ايران عمدتا از جبير، آهو، قوچ و ميش، كل و بز و خرگوش وحشي تغذيه ميكند.
توليدمثل يوزپلنگ:
بلوغ جنسى يوزپلنگ در حدود 20 ماهگى رخ ميدهد. زمان بارداري 95 روز و تعداد تولهها يك تا 6 و معمولا چهار تا پنج عدد است.
رنگ آنها خاكسترى تيره است و موهاى بلندي بر پشتشان دارند.
اين موها چند فايده دارد، از جمله استتار آنها در ميان بوتهزارهاي خشك و پنهان نگاهداشتن آنها از ديدرس شكارچيان ديگر. اين موها همچنين توله يوز را به رودك كه حيوان مهاجمي است شبيه ميکند که نوعى جنبه دفاعى دارد.
بچهها به دليل جمع شدن ناخنها تا 6 ماهگي قادرند از درخت بالا بروند.تولهها در 18 ماهگى از مادر جدا ميشوند.
از اين پس ممکن است تولهها با همشيران خود حتى تا 6 ماه به سر برند.
در دو سالگى همشيران ماده بقيه را ترك ميکنند و نرهاى جوان با هم ميمانند.
در واقع نرها به تنهايى يا همراه با برادران خونى خود زندگى مي كنند اما مادهها به جز زمان بچهداري، تنها زندگي ميكنند.
برخى از اين گروهها براى خود حوزهاي تعيين ميكنند تا يوزپلنگ ماده را براى جفتگيرى جلب کنند.
اين حوزهها اغلب در جاهايى است كه در آن طعمه و آب كافي وجود داشته باشد. در فصل جفتگيري هر نر براي خود قلمروي را انتخاب ميكند، در اين فصل نزاعهاي خشن ميان نرهاى گروه در دفاع از حد و مرز قلمروشان صورت ميگيرد.
يوزپلنگها معمولا صبح زود يا غروب به شكار ميروند، پس از انتخاب طعمه كه معمولا حيوانات ضعيفتر هستند، به صورت غير محسوس به آنها نزديك شده و پس از رسيدن به فاصله حدود 10 تا30 متري حمله ناگهاني خود را شروع ميكنند، پس از به زمين انداختن طعمه گلوي او را با دندانهايشان فشار ميدهند تا خفه شود.
تعقيب طعمه معمولا 20 ثانيه و به ندرت بيش از يك دقيقه به طول مىانجامد و در اين زمان بيش از 500 متر شكارش را دنبال نميكند.
قريب به نيمى از تعقيبها موفقيتآميزند. برخي اوقات شكارچيان ديگر نظير گرگ طعمه او را از چنگش بيرون ميآورند.
يوزپلنگ مانند پلنگ قادر به پنهان كردن طعمهاش از دسترس ساير گوشتخواران نيست و به همين دليل بعد از خوردن يك وعده غذا در بيشتر اوقات باقيمانده را از دست ميدهد.