یزد اولین شهری است که مراحل نهایی تصویب محدوده بافت فرسوده را طی کرده و پس از تصویب آن در کمیسیون ماده 5 در خردادماه 85 رسماً به تایید شرکت عمران و بهسازی رسیده است. بافت فرسوده شهر یزد بالغ بر 2800 هکتار است که حدود 8 درصد بافت فرسوده شهرهای کشور را شامل می شود. نکته مهمی که می توان در اینجا به آن اشاره کرد این است که محدوده 740 هکتاری بافت تاریخی یزد که آن هم طی سال گذشته به ثبت آثار ملی ایران رسیده، در مرکز این بافت فرسوده قرار گرفته که شرایط نوسازی ، بهسازی و مقاوم سازی را بسیار پیچیده و ظریف می کند .

آقای شرافت ، به عنوان اولین سوال ، اخیراً موضوع بافتهای فرسوده شهری به صورت مکرَر توسط مقامات مختلف مطرح می شود لطفا توضیح کلی در این مورد ارائه نمایید ؟
           متاسفانه ایران در مسیر زلزله خیز قرار گرفته و تقریباً هر 5 سال یک زلزله بزرگ خسارت جانی و مالی فراوانی را به کشور تحمیل می کند، به گونه ای که هنوز عملیات بازسازی مناطق زلزله تکمیل نشده که شاهد حادثه تاسف باری دیگری هستیم . ازسویی دیگر شرایط عادی زندگی نیز با توجه به رشد وسیع جمعیت و گسترش حاشیه نشینی  در بخش عمده زیستگاه های مردم مطلوب و انسانی نمی باشد . این مسائل مورد توجه مسئولین نظام قرار گرفت و در نهایت در زمان تصویب قانون چهارم توسعه  کشور  به این موضوع نیز توجه ویژه ای شد و بر اساس ماده 30  قانون مذکور دولت مکلف شد طی مدت ده سال نسبت به نوسازی ، بهسازی ومقاوم سازی بافتهای فرسوده اقدام کند . این ماده در  قانون بودجه سالهای 84 و 85 در تبصره 6 رنگ اجرایی به خود گرفت و باید توجه داشته باشیم درصورت تحقق هدف قانونگذار  درسالهای آینده حتی در صورت وقوع زلزله ای دیگر، شاهد این همه خسارت جانی و مالی نخواهیم بود واز سویی دیگر شرایط زندگی برای مردم کشورمان به نحو چشمگیری ارتقاء خواهد یافت .

اقدامات انجام شده تاکنون چه بوده است ؟
            از سال 84 و با شروع برنامه چهارم ، نگاه ویژه ای  به بافتهای  فرسوده شهری  شد . در مقیاس کلان می توانم به چند دستاورد مهم اشاره کنم، مانند تعریف هماهنگ و دقیق از بافت فرسوده ، می دانیم تعاریف متفاوتی می توان از بافت فرسوده ارائه کرد ، چرا که فرسودگی عامل کیفی است ، به همین جهت شورای عالی شهر سازی ایران درسال گذشته تعریف خودرا از بافتهای فرسوده ارائه کرد و همچنین تکلیف قانونی وچگونگی دخالت دستگاههای مختلف مانند مسکن و شهر سازی ، میراث فرهنگی  و شهرداریها را مشخص نمود . بر اساس شاخصهای مصوب شورای عالی شهرسازی  بافت فرسوده  باید شرط مقاوم نبودن ساختمانها  ، عرض کم معابر و عرصه کوچک واحد های مسکونی را دارا باشد . بر این اساس  مشاورین و اعضای کمیسیون ماده 5 استانها نسبت به شناسایی بافتهای فرسوده 90 شهر اقدام کردند ، که میزان آن به 36 هزار هکتار رسیده که عدد بسیار بزرگی است. که این میزان شامل بافتهایی است که بسیار آسیب پذیر هستند و بافتهای تاریخی می شود که هر کدام نیز روش برخورد و دخالت خاص خود را دارد .

.....وضعیت در یزد چگونه است ؟
        یزد اولین شهری است که مراحل نهایی تصویب محدوده  بافت فرسوده را طی کرده و پس از تصویب آن در کمیسیون ماده 5 در خردادماه 85 رسماً به تایید شرکت عمران و بهسازی رسیده است. بافت فرسوده شهر یزد بالغ بر 2800 هکتار است که حدود 8 درصد بافت فرسوده شهرهای کشور را شامل می شود. نکته مهمی که می توان در اینجا به آن اشاره کرد این است که محدوده 740 هکتاری بافت تاریخی یزد که آن هم طی سال گذشته به ثبت  آثار ملی ایران رسیده، در مرکز این بافت فرسوده قرار گرفته که شرایط نوسازی ، بهسازی و مقاوم سازی را بسیار پیچیده و ظریف می کند . ما در یزد یک مشکل اساسی داریم و آن اینکه هنوز تعریف و ذهنیت واحدی در دستگاههای مختلف در زمینه اقدامات وجود ندارد مثلاً آیا پس از بازسازی و مقاوم سازی دسترسی ها و کوچه های شهر یزد را می توان دوباره دید و یا مانند شهرهای دیگر قرار است واحد های قدیمی تخریب و به اسلوب و سبک جدید  بازسازی شود . پاسخ این سوال شاید در تعریف یک محدوده و کاربر روی آن بدست آید .

.... آیا بافت قدیم تخریب  می شود ؟
       نخیر، به هیچ وجه!، این موضوع حتی قابل تصور هم نمیباشد . ولی با توجه به ثبت آن و مسئولیت قانونی و شفافی که اکنون وجود دارد ، میراث فرهنگی باید راهکارهایی  برای حفظ جان مردم و همچینین حفظ آثار ارزشمند تاریخی ارائه نماید و صرف تدوین و ابلاغ ممنوعیت ها و ضوابط حفاظتی بناها راهگشا نخواهد بود . اعتقاد دارم در صورت تعیین تکلیف از سوی میراث فرهنگی ، همه مردم و دستگاههای مسئول در اجرائی کردن این برنامه ها مشتاق و آماده همکاری خواهند بود .

.... مردم چه اتفاقی را شاهد خواهند بود ؟
     ببینید بر اساس برآورد اولیه وزارت مسکن و شهر سازی برای احیاء بافت فرسوده شهر یزد 28  هزار میلیارد تومان مورد نیاز است و اگر سرانه کشوری به یزد تعمیم دهند حدود 4000 واحد طی مدت 10 سال باید دریزد  نوسازی ویا مقاوم سازی شود .

... به نظر شما اعداد و ارقام بزرگ نیست ؟
      بله در مقایسه کشوری نیز برابر اعلام وزیر مسکن وشهر سازی در 90 شهر حدود 36 هزار هکتار بافت فرسوده شناسایی شده که اعتباری بالغ بر 360 هزار میلیارد تومان نیاز دارد و باید طی این مدت حدود 5 میلیون واحد مسکونی به مساحت تقریبی 40 میلیون متر مربع احداث شود که این اعداد و ارقام بسیار بزرگ است . 

 
...این اعتبارات چگونه تامین خواهد شد ؟
      هر چند بودجه دولتی تامین کننده بخشی از این اعتبارات است ولی همچنان که در قانون بودجه سالهای 84 و 85 و آئین نامه اجرایی آن  در هیات وزیران  منعکس شده راهکارهایی چون فروش اوراق مشارکت توسط شهرداریها و شرکت عمران و بهسازی ، سرمایه گذاری سازمان ملی و زمین ومسکن و ارائه کمک سود به تسهیلات بانکی پیش بینی شده است .که اگر دقت کنیم هدف قانون گذار در این راهکارها، زمینه سازی  برای فعالیت مردم و در حقیقت هدایت و به کارگیری صحیح سرمایه های بخش خصوصی است .

.... شما به عنوان مدبر هماهنگی بافت فرسوده شهر یزد چه وظیفه ای دارید ؟ اصلاً مدیریت چه جایگاهی دارد ؟
     در ماده 8 آیین نامه اجرایی تبصره 6 قانون بودجه اشاره شده که در هر شهر با هماهنگی میراث فرهنگی و شرکت عمران وبهسازی شهری ، از سوی شهردار یک نفر برای مدیریت ویژه بافت فرسوده شهری انتخاب می شود تا هماهنگی لازم برای اجرایی شدن اهداف ماده 30  قانون برنامه را اعمال نماید، بنده هم باتوجه به اینکه بعد از فراغت از شهرداری در شرکت مسکن سازان مشغول به کار بودم و چون نمایندگی سازمان عمران و بهسازی در یزد به عهده من بود عهده دار این مسئولیت سنگین شدم .

...... چه راهکارهایی و چه برنامه هایی برای آینده دارید؟
      برای احیاء بافت فرسوده شهر یزد باید حدود 28 هزار میلیارد تومان اعتبار جذب شود که اگر هدف 10 ساله قانون برنامه را مد نظر قرار دهیم یعنی سالانه 2800 میلیارد تومان ، و اگر از نظر سطح و سطوح بخواهم توضیح دهم باید سالانه 280 هکتار از بافت فرسوده شهر یزد نوسازی یا حداقل مقاوم سازی شود این حجم اقدامات یک برنامه کمی می خواهد که اولین هدف اجرایی ما دستیابی به یک برنامه زمان بندی است که امیدوارم این اقدام با هماهنگی دستگاههای اجرایی تحقق یابد .
        طی هفته جاری هم شورای اسلامی شهر یزد نیز پیشنهاد شهردار یزد مبنی بر ارائه تخفیف در ساخت و ساز در این 2800 هکتار را تصویب خواهد کرد تا احداث کنندگان بنا در این محدوده در صورت آپارتمان سازی 50 درصد و در مورد واحد های مسکونی تک واحدی ، به صورت کامل از پرداختهای  مربوطه معاف خواهند شد پس از ابلاغ مصوبه شورای شهر تلاش خواهیم کرد بصورت گسترده به اطلاع مردم و انبوه سازان برسانیم و تا زمینه فعالیت های وسیع تر عمرانی در بافت فرسوده شهر ، با اولویت بافت میانی یعنی اطراف بافت تاریخی شهر فراهم گردد . ایجاد یک شرکت بزرگ متشکل از انبوه سازان ، شرکت مسکن سازان ، سازمان بهسازی نوسازی شهرداری و سازمان همیاری و احتمالاً موسسه کوثر دیگر برنامه هایی است که حجم عظیم سرمایه و برنامه اجرایی را به بافت فرسوده شهر هدایت خواهند کرد . 
      در پایان امیدوارم " تب طبس " و غم بم "حداقل از ذهن مسئولین شهرها زدوده نشود و دستگاههای مختلف با احترام تؤامان به زندگی انسانها و ارزش های تاریخی ، ضمن پرهیز از بخشی نگری  ، اهتمام خود را برای احیاء و باززنده سازی بافتهای فرسوده شهری دوچندان نمایند .